Van kerk naar gezondheidscentrum

Huisarts Liesbeth Bultman kwam geregeld langs de voormalige Heilig Hartkerk in Bergen op Zoom, als ze ’s ochtends naar haar praktijk in de wijk Gageldonk fietste. “Een verlaten bakstenen massa die midden op het plein bij een winkelcentrum stond te verpauperen.” Nu parkeert ze hier elke ochtend haar fiets. Samen met andere zorgverleners trok de huisarts van huisartsenpraktijk Vijverberg afgelopen april in de kerk, die inmiddels is omgedoopt tot Gezondheidscentrum Gageldonk.

Zoals de kerk vroeger een centrale plek innam, zo doet het gezondheidscentrum dat nu ook. Naast de huisartsen huisvest het pand een apotheek, een podotherapeut, een fysiotherapeut, een diëtiste, een wijkverpleegkundige, een ergotherapeut en een logopedist. Samen verlenen zij zorg verlenen, zodat patiënten sneller en beter geholpen worden.

Gezondheidscentrum met kerkelijke elementen

Het ombouwen van de kerk ging niet zonder slag of stoot. “Zeven jaar geleden ontstond dit verhuisplan, het was natuurlijk niet een kwestie van stoelen neerzetten en klaar.” Wie nu binnenkomt, herkent nog steeds de kerkelijke oorsprong. De grote houten deuren die op zondags opengesteld werden, staan nu ook hartelijk open. Glazen schuifdeuren direct daarachter zorgen dat de warmte in het gebouw blijft. Het standbeeld Christus Koning van Paul Grégoire, eerst ergens achterin de kerk te vinden, heet de mensen nu welkom bij de ingang. Wie een stukje doorloopt en omhoog kijkt, ziet de gewelven en de enorme achthoekige koepel met boogramen. Ook de pilaren en hoge bogen herinneren aan de kerkelijke tijd.

Wél nieuw is de verdieping die er in de kerk is gebouwd. In de centrale hal leidt een spiraaltrap omhoog, waar de huisartsen gevestigd zijn. Waar ooit het altaar stond, kun je nu de lift naar de bovenverdieping nemen.

Naast de drie huisartsenpraktijken zitten ook andere zorgverleners in het centrum. Wie bloed moet laten prikken om naar het ziekenhuis op te laten sturen, kan beneden terecht bij de prikpost die daar speciaal voor ingericht is. “Zo hoeven mensen niet helemaal naar het ziekenhuis en kunnen ze zorg in de wijk krijgen.”

Brede samenwerking

Die wijk is Gageldonk in Bergen op Zoom, een wijk uit de jaren ’60 die onderdeel uitmaakte van de stadsuitbreiding na de Tweede Wereldoorlog. Ruim en vrij groen opgezet, was het een interessante wijk voor jonge gezinnen. De demografie veranderde langzaam: er kwamen meer allochtone gezinnen en rond de eeuwwisseling was 80 procent sociale huur. 85 procent van de bewoners van de wijk heeft een lagere sociaal economische status, met bijkomende gezondheidsproblemen.

Dat de zorg nu verzameld is in één gebouw, is dus niet alleen van praktische aard. “De kracht van een gezondheidscentrum is om niet allemaal apart naar een patiënt te kijken, maar om samen te werken.” Die samenwerking blijft niet binnen de muren van de kerk. “Het is voor zorgverleners ook belangrijk de mensen te kennen, te weten naar welke school de kinderen gaan. Door gesprekken met onze patiënten weten we welke behoeften er zijn in de wijk.”

Creatief met duurzaamheid

Om het hart van de wijk niet alleen een sociaal maar ook een duurzaam karakter te geven, werd de kerk volledig onder handen genomen. Verschillende zorgverleners zijn financieel betrokken, maar het project kwam in een stroomversnelling toen ontwikkelaar en ondernemer Jeroen De Wildt, van BuiltbyDeWildt, aan boord kwam. Samen met partners kocht hij kocht het pand in 2021. Met zijn bedrijf creëert hij betaalbare huisvesting voor zorgverleners.

De voormalige kerk uit de jaren ’50 was een niet-geïsoleerd gemeentelijk monument. Toch wist De Wildt het met zijn team van een energielabel G naar A+++ te tillen. De gehele vloer van ruim 2.000 vierkante meter moest eruit, om riolering en fundering voor de bovenverdieping aan te leggen. Dit was zowel een vloek als een zegen. Het was prijzig en tijdrovend, maar gaf ook de kans om een zware ondervloer met PIR isolatie aan te brengen. Dit zijn platen met een hoge isolatiewaarde, waar de gevels en het dak ook mee werden geïsoleerd. Alleen de koepel helemaal bovenin kon niet geïsoleerd worden.

Er werd ook een schil gecreëerd binnen de kerk, een gebouw in een gebouw, met behulp van Faay wanden. Deze scheidingswanden zijn niet alleen goed voor de kwaliteit van de binnenlucht, maar ook voor de akoestiek. Door die schil werd de buitenkant van de kerk niet veranderd (op een grondige reiniging na), maar was er aan de binnenkant van alles mogelijk op het gebied van duurzaamheid.

Dat vroeg wel om de nodige creativiteit, erkent De Wildt. “We wilden een warmtepomp installeren, waarmee het mogelijk is om te koelen, te verwarmen of gelijktijdig te koelen en te verwarmen. Maar we konden ‘m niet op het dak van de kerk zetten.” De oude garage van de kerk bood uitkomst: daar werden vier nieuwe warmtepompen neergezet, de benodigde luchtbehandelingskast staat nu in de kelder, in plaats van op het dak. Zo staat de apparatuur niet in het zicht.

Ook over het dak werd creatief nagedacht, om er 180 zonnepanelen kwijt te kunnen. “Het is natuurlijk een monument, maar door de balustrade op het dak zie je de panelen niet liggen.” Het gebouw is bij uitstek geschikt voor zonnepanelen: vooral tussen 7.30 en 18.30 uur wordt er stroom gebruikt.

Meerwaarde

In totaal kostte het project zo’n 5,3 miljoen euro. Een lening van Triodos Bank en Triodos Groenfonds bracht hier uitkomst. Bultman erkent lachend dat het goedkoper was geweest om iets nieuws te bouwen. “Maar het is belangrijk om de kerk te behouden. Het geeft de wijk kleur en is onderdeel van de geschiedenis. Dat geeft een meerwaarde die niet in geld uit te drukken is.” Willy Bulsink, fondsmanager van Triodos Groenfonds vult aan: “Gezondheidscentrum Gageldonk is een mooi voorbeeld van hoe Triodos Groenfonds inzet op verduurzaming van de leefomgeving. Een leegstaande monumentale kerk is niet alleen verduurzaamd maar heeft ook een nieuwe bestemming gekregen als gezondheidscentrum in de wijk. Zo slaan we twee vliegen in één klap.”

Nieuwe regels, nieuwe kansen

Het opheffen van de groenregeling in 2027 biedt Triodos Groenfonds de ruimte om te beleggen in nog meer vernieuwende projecten die de verduurzaming van Nederland versnellen. “We hoeven niet langer te voldoen aan de strikte investeringscriteria van de Groenregeling. Daardoor hebben we een veel ruimere keuze in projecten, zoals op het gebied van circulaire economie en energiebesparing. Hier zou je Gezondheidscentrum Gageldonk ook onder kunnen scharen,”, aldus Bulsink.

Bijkomend voordeel van het wegvallen van de Groenregeling is dat het fonds een marktconforme rente kan vragen aan duurzame ondernemers, aangezien ook de zogenoemde groenkorting komt te vervallen. Dit verhoogt het rendementspotentieel voor beleggers in het groenfonds, waarmee de huidige belastingkorting mogelijk gecompenseerd kan worden. De risico’s blijven verder gelijk. Beleggingen kunnen minder waard worden en resultaten uit het verleden bieden geen garantie voor toekomstige resultaten. Een overzicht van alle risico's die verbonden zijn aan een belegging in dit fonds staat in het KID en prospectus.

Dit artikel is eerder gepubliceerd in De Kleur van Geld. 
 

Disclaimer

Dit is marketingcommunicatie. Raadpleeg het prospectus en het Essentiële-informatiedocument van Triodos Groenfonds voordat u een beleggingsbeslissing neemt. De Engelse samenvatting van de rechten van investeerders vindt u hier. De waarde van de activa van het fonds kan als gevolg van het beleggingsbeleid sterk fluctueren. Triodos Groenfonds wordt beheerd door Triodos Investment Management. Triodos Investment Management heeft een vergunning als beheerder van beleggingsinstellingen en van icbe’s en staat onder toezicht van de Autoriteit Financiële Markten en De Nederlandsche Bank in Nederland. Triodos Investment Management kan beslissen het aanbieden van zijn instellingen voor collectieve belegging in uw land stop te zetten.